เชียงแสนยุคใหม่: พลิกบทบาทจาก “ทางผ่าน” สู่ “ศูนย์กลางโอกาส” ในห้วงอาณาจักรเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ
ในฐานะผู้คร่ำหวอดในวงการพัฒนาเศรษฐกิจชายแดนและอสังหาริมทรัพย์มานานกว่าทศวรรษ ผมได้เฝ้าสังเกตการณ์การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตามแนวแม่น้ำโขงมาอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ หรือที่คนทั่วไปรู้จักกันในนาม “คิงส์โรมัน” (Kings Roman) ซึ่งตั้งอยู่บนผืนแผ่นดินเมืองต้นผึ้ง แขวงบ่อแก้ว สปป.ลาว ตรงข้ามกับอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงรายของไทย ภาพที่ปรากฏขึ้นในช่วง 17 ปีที่ผ่านมา ไม่ได้เป็นเพียงแค่การก่อร่างสร้างเมือง แต่คือการสถาปนามณฑลทางเศรษฐกิจแห่งใหม่ที่เปี่ยมด้วยศักยภาพและพลวัตอันน่าทึ่ง ซึ่งท้าทายให้ประเทศไทย โดยเฉพาะอำเภอเชียงแสน ต้องเร่งปรับกลยุทธ์เพื่อปลดล็อก โอกาสทางธุรกิจ และดึงดูด การลงทุนต่างประเทศ ให้สอดรับกับการเติบโตมหาศาลที่เกิดขึ้น ณ ริมฝั่งโขงฝั่งตรงข้าม
วันนี้ เราจะมาเจาะลึกถึงพัฒนาการของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ประเมินผลกระทบต่อเชียงแสน และฉายภาพอนาคตที่อำเภอแห่งนี้จะสามารถพลิกโฉมจากเมืองผ่านให้กลายเป็นศูนย์กลางเศรษฐกิจและ การลงทุนอสังหาริมทรัพย์ ที่แข็งแกร่งได้อย่างไร เพื่อตอบรับกับกระแสโลกและเทรนด์ปี 2025 ที่มุ่งเน้นการเชื่อมโยงและบูรณาการทางเศรษฐกิจในภูมิภาค
เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ: มณฑลเศรษฐกิจแห่งใหม่ในมือทุนจีน
เมื่อปี 2549 กลุ่มดอกงิ้วคำ ภายใต้การนำของนักลงทุนชาวจีน “จ้าว เหว่ย” ได้รับสัมปทานพื้นที่อันกว้างใหญ่ถึง 2,173 เฮกตาร์ หรือประมาณ 102 ตารางกิโลเมตร หรือ 63,750 ไร่ จากรัฐบาล สปป.ลาว เป็นระยะเวลานานถึง 99 ปี โครงการพัฒนาภายใต้ชื่อ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ได้ถูกขับเคลื่อนอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง ด้วยงบประมาณการลงทุนหลักแสนล้านบาทไทย สิ่งที่กำลังก่อร่างสร้างตัวขึ้นนั้น ไม่ใช่แค่เมือง แต่คืออาณาจักรบันเทิงและเศรษฐกิจแบบครบวงจรระดับโลกที่เปี่ยมด้วยวิสัยทัศน์อันทะเยอทะยาน
เป้าหมายหลักของโครงการชัดเจนตั้งแต่แรกเริ่ม คือการเป็นศูนย์กลางด้านการท่องเที่ยวทางแม่น้ำโขง ศูนย์กลางโลจิสติกส์ ศูนย์กลาง การลงทุนอสังหาริมทรัพย์ การพัฒนาภาคเกษตรครบวงจร กีฬา และสันทนาการ การสำรวจเชิงลึกแสดงให้เห็นถึงความคืบหน้าอย่างก้าวกระโดด ทั้งโครงสร้างพื้นฐานที่ได้มาตรฐานระดับสากล เช่น ท่าเรือน้ำลึก การขยายถนน ระบบขนส่งสาธารณะที่ทันสมัย และสิ่งอำนวยความสะดวกสาธารณะที่ใส่ใจในรายละเอียด ทุกสิ่งถูกออกแบบมาเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวและผู้ประกอบการจากทั่วโลก
เมื่อมองจากฝั่งอำเภอเชียงแสน ภาพของตึกระฟ้าที่เรียงรายริมแม่น้ำโขง รวมถึงโครงการคอนโดมิเนียมและอาคารชุดกว่าสิบแห่งที่กำลังก่อสร้าง สะท้อนถึงการลงทุนมหาศาลและความมั่นใจในศักยภาพของพื้นที่ ภายในใจกลาง เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ยังอัดแน่นไปด้วยโรงแรมหรูหรา บ่อนคาสิโน สถานบันเทิงระดับโลก ห้างร้านภัตตาคาร ตลาดปลอดภาษี (ดอนซาว) ไชน่าทาวน์ โรงเรียนนานาชาติ วัดจีน สวนสาธารณะ สนามกอล์ฟ และสนามบินนานาชาติ ทั้งหมดนี้อยู่ภายใต้การบริหารจัดการพิเศษ ทำให้ปัจจุบันมีประชากรทั้งชาวลาวและต่างชาติ โดยเฉพาะชาวจีน เข้ามาอยู่อาศัยและทำงานกว่า 60,000 คน และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ตัวเลขจากด่านตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) ระบุว่าในช่วงกลางปี 2565 ถึงกลางปี 2566 มีผู้คนกว่า 85 สัญชาติ เข้า-ออกพื้นที่นี้ถึง 278,231 คน ชี้ให้เห็นถึงพลวัตการเดินทางและการเชื่อมโยงที่ไม่หยุดนิ่ง
สนามบินบ่อแก้ว: ประตูสู่อนาคตการค้าและการท่องเที่ยว
หนึ่งในเมกะโปรเจกต์ที่ตอกย้ำวิสัยทัศน์ระยะยาวของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ คือการเปิดท่าอากาศยานนานาชาติบ่อแก้วอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2567 สนามบินแห่งนี้มีพื้นที่กว่า 1,800 ไร่ รันเวย์ยาว 2,700 เมตร ด้วยมูลค่าการลงทุนกว่า 225 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ นับเป็นสนามบินที่ใหญ่เป็นอันดับสามของ สปป.ลาว สามารถรองรับเครื่องบินขนาดกลางได้ถึง 200 ที่นั่ง เช่น Airbus A321 หรือ Boeing 737-900 การก่อสร้างที่ต้องเคลียร์พื้นที่ภูเขาหลายลูกเพื่อเตรียมแปลงปลูกทุเรียน แสดงให้เห็นถึงยุทธศาสตร์การส่งเสริมเกษตรสมัยใหม่ ที่ไม่เพียงป้อนตลาดภายใน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ เท่านั้น แต่ยังมองถึงการส่งออกไปยังตลาดจีนและลาวอีกด้วย นอกจากนี้ ยังมีการลงทุนในพื้นที่ปศุสัตว์และพืชเศรษฐกิจอื่นๆ สะท้อนให้เห็นถึงแผนพัฒนาที่ครอบคลุมและรอบด้าน
ท่าเรือและอสังหาริมทรัพย์: เติมเต็มระบบนิเวศเศรษฐกิจ
การลงทุนของกลุ่มจ้าวเหว่ยไม่ได้หยุดอยู่แค่สนามบิน แต่ยังขยายไปสู่การก่อสร้างท่าเรือแห่งใหม่ รวมถึงท่าเรือท่องเที่ยวเกาะดอนซาวที่มีเป้าหมายรองรับผู้โดยสารปีละ 450,000 คน และท่าเรือขนส่งผู้โดยสารระหว่างประเทศที่รองรับได้ 150,000 คนต่อปี ที่สำคัญคือท่าเรือน้ำลึกริมแม่น้ำโขงพร้อมลานพิธีการศุลกากร ซึ่งสามารถรองรับเรือขนาด 500 ตัน หรือสินค้าได้ถึง 10,000 ตันต่อปี ภายในปีนี้คาดว่าจะมีการเปิดเส้นทางเดินเรือสำราญในแม่น้ำโขง ซึ่งจะเชื่อมโยงการท่องเที่ยวและ การค้าชายแดนไทยลาว ระหว่างจีน ลาว เมียนมา และไทย เข้าไว้ด้วยกัน
ควบคู่ไปกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การลงทุนในภาคบริการและอสังหาริมทรัพย์ก็ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน สนามกอล์ฟภูกิ่วลมขนาด 36 หลุม มูลค่ากว่า 2,000 ล้านบาท บนเนื้อที่ 1,500 ไร่ พร้อมโรงแรมที่พักระดับมาตรฐานได้เปิดให้บริการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 2566 เพื่อรองรับนักท่องเที่ยวจากอาเซียนและทั่วโลก อีกหนึ่งโครงการที่น่าจับตามองคือตลาดน้ำมูลค่ากว่า 3,000 ล้านบาท บนพื้นที่ 42 ไร่ ที่บริษัท จิงเสิน จำกัด กำลังก่อสร้าง โดยมีแนวคิดที่จะสร้างบรรยากาศคล้ายมาเก๊า ซึ่งจะเป็นอีกหนึ่งแลนด์มาร์กใหม่ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจากฝั่งไทยให้ไหลเวียนเข้าสู่ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ
โครงสร้างประชากรและโอกาสการทำงาน
ในมิติของสังคมและแรงงาน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ได้สร้างระบบนิเวศทางเศรษฐกิจที่ดึงดูดผู้คนหลากหลายเชื้อชาติเข้ามาอาศัยและทำงาน ไกด์นำเที่ยวชาวลาวจากเมืองต้นผึ้งได้เผยถึงการลงทุนในโรงเรียนนานาชาติเพื่อรองรับบุตรหลานของพนักงานกาสิโนคิงส์โรมัน โดยไม่มีค่าใช้จ่าย รวมถึงโครงการคอนโดมิเนียมและอาคารชุดจำนวนมากที่กำลังก่อสร้างเพื่อรองรับการขยายตัวของประชากร โดยเฉพาะชาวจีนที่เข้ามาทำงาน
ขณะที่ชาวเมียนมาส่วนใหญ่เป็นแรงงานก่อสร้างและมีโซนที่พักอาศัยเฉพาะ ส่วนชาวลาวจะทำงานในตำแหน่งบริการหรืองานสำนักงาน เช่น พนักงานต้อนรับโรงแรม ไกด์ คนขับรถเช่า หรือ รปภ. ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการจัดการและการจัดสรรบทบาทของแรงงานที่ชัดเจน เพื่อรองรับการดำเนินงานของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ที่เติบโตอย่างก้าวกระโดด
เชียงแสน: ทางผ่านที่กำลังแสวงหาบทบาทใหม่
ในฐานะรองประธานหอการค้าจังหวัดเชียงราย ฝ่ายการค้าชายแดนอำเภอเชียงแสน คุณจิระศักดิ์ นวปฏิภาณ ได้ให้มุมมองที่น่าสนใจเกี่ยวกับสถานการณ์ของเชียงแสนที่อยู่ตรงข้าม เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ อย่างไร้กำแพงกั้น คำกล่าวที่ว่า “เชียงแสนเป็นเพียงทางผ่าน” นั้นสะท้อนถึงความท้าทายที่สำคัญ
แม้ว่า เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ จะเติบโตอย่างรวดเร็วและเป็น “แม่เหล็ก” ดึงดูดนักท่องเที่ยวคนไทยกว่า 10,000 คนต่อเดือนให้เดินทางข้ามไป แต่เชียงแสนกลับได้รับประโยชน์โดยตรงเพียงน้อยนิด เนื่องจากคิงส์โรมันได้พัฒนาตัวเองเป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีทุกอย่างครบวงจร ทำให้ผู้เดินทางไม่จำเป็นต้องใช้จ่ายหรือพักค้างคืนในฝั่งไทย ผู้ประกอบการไทยที่ได้รับอานิสงส์จริง ๆ มีเพียงกลุ่มรถรับจ้างที่บริการขนส่งนักท่องเที่ยวจีนจากสนามบินเชียงรายมายังเชียงแสนเพื่อข้ามฝั่ง และผู้ประกอบการเรือข้ามฟากบางส่วนเท่านั้น
อย่างไรก็ตาม ภาคธุรกิจท้องถิ่นของเชียงแสนก็มิได้อยู่นิ่งเฉย มีความพยายามปรับตัวเพื่อรับกับการพัฒนา โดยมีการลงทุนเปิดร้านอาหารริมแม่น้ำโขงเพิ่มขึ้นกว่า 10 แห่ง รวมถึงโรงแรมระดับ 2-3 ดาวริมแม่น้ำโขงอีก 2 แห่ง เพื่อใช้จุดเด่นของทัศนียภาพยามค่ำคืนของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ที่สว่างไสวเป็นจุดดึงดูด แต่ทว่า ราคาที่ดินริมแม่น้ำโขงฝั่งเชียงแสนที่พุ่งสูงถึงประมาณ 100,000 บาทต่อเดือนสำหรับขนาดพื้นที่ 25 เมตรกว้างถึงริมน้ำ กลายเป็นอุปสรรคสำคัญต่อ การพัฒนาเชิงพาณิชย์ ของผู้ประกอบการรายย่อย
ยุทธศาสตร์เชิงรุกสำหรับเชียงแสน: ปลดล็อกศักยภาพในระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ
มุมมองจากหอการค้าจังหวัดเชียงรายชี้ให้เห็นว่า รัฐบาลจำเป็นต้องมีเมกะโปรเจกต์ขนาดใหญ่เข้ามาในพื้นที่เชียงแสน เพื่อสร้างจุดดึงดูดทางการท่องเที่ยวและ โอกาสทางธุรกิจ ให้ทัดเทียมกับ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ข้อเสนอในการสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขงเชื่อมระหว่างเชียงแสนกับคิงส์โรมัน ต้องได้รับการพิจารณาอย่างรอบคอบ ไม่ใช่แค่ในแง่ของ การลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน แต่ต้องคำนึงถึงผลประโยชน์ที่เชียงแสนจะได้รับอย่างแท้จริง รวมถึงประเด็นด้านความมั่นคงและผลกระทบต่อผู้ประกอบการท้องถิ่น เช่น ธุรกิจเรือข้ามฟาก
ผมเชื่อว่าเชียงแสนไม่ควรถูกลดทอนให้เป็นเพียง “ทางผ่าน” แต่ต้องได้รับการพัฒนาให้เป็น “ศูนย์กลางโอกาส” ที่เกื้อหนุนและรับประโยชน์จากการเติบโตของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ยุทธศาสตร์ที่สำคัญคือการพลิกโฉมเชียงแสนให้เป็น “Wellness City” หรือเมืองสุขภาพ ที่สามารถนำเสนอกิจกรรมและบริการที่หลากหลายและมีมูลค่าเพิ่ม เพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวให้พักค้างคืนนานขึ้น และใช้จ่ายในพื้นที่มากขึ้น ตัวอย่างเช่น นักท่องเที่ยวอาจข้ามไปตีกอล์ฟที่คิงส์โรมัน แล้วกลับมาใช้บริการสปาหรือพักผ่อนในบรรยากาศเมืองเก่าแก่ที่เชียงแสน
การพัฒนาเช่นนี้สอดรับกับนโยบายระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ (Northern Economic Corridor – NEC) ที่ครอบคลุม 4 จังหวัดหลัก ได้แก่ เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง และเชียงราย ซึ่งมีเป้าหมายในการดึงดูด การลงทุนต่างประเทศ และภายในประเทศ เพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจภาคเหนือโดยรวม หากปลายทางของระเบียงเศรษฐกิจเชียงรายสามารถเชื่อมโยงกับฐานเศรษฐกิจขนาดใหญ่ระดับแสนล้านบาทของจีน ทั้งใน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ และตามแนวถนน R3A ที่ทุนจีนได้เข้ามาลงทุนในพื้นที่ประชิดอำเภอเชียงของ การปรับตัวและวางยุทธศาสตร์ของไทยจึงเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง
ก้าวต่อไป: สร้างสะพานแห่งโอกาส ไม่ใช่แค่สะพานทางกายภาพ
ในฐานะผู้เชี่ยวชาญ ผมเห็นว่าความท้าทายที่แท้จริงคือการสร้าง “สะพานแห่งโอกาส” ที่สามารถเชื่อมร้อย การลงทุนหมุนเวียน ในพื้นที่ภาคเหนือให้เป็นรูปธรรม และทำให้เชียงแสนได้รับประโยชน์จากความรุ่งเรืองของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ อย่างยั่งยืน นั่นหมายถึงการที่ภาครัฐต้องมองเห็นศักยภาพของเชียงแสนในการเป็นศูนย์กลางด้านการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม สุขภาพ และการเกษตรสมัยใหม่ ที่สามารถเป็นพาร์ทเนอร์เชิงกลยุทธ์กับคิงส์โรมัน ไม่ใช่แค่คู่แข่ง
เราต้องดึงดูด การลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน ที่ตอบโจทย์การพัฒนาที่ยั่งยืน และส่งเสริม พันธมิตรทางธุรกิจ ระหว่างผู้ประกอบการไทยและต่างชาติ การสร้างแผนพัฒนาเศรษฐกิจที่ชัดเจนและมีวิสัยทัศน์สำหรับเชียงแสน จะเป็นกุญแจสำคัญในการพลิกโฉมจากเมืองผ่านให้กลายเป็นประตูแห่งโอกาส และดึงดูด ผลตอบแทนการลงทุน อันมหาศาลกลับคืนสู่เศรษฐกิจไทย
อนาคตของเชียงแสนไม่ได้อยู่แค่การเฝ้ามอง แต่คือการลงมือสร้างสรรค์และวางแผนอย่างชาญฉลาด เพื่อให้เมืองแห่งนี้เติบโตไปพร้อมกับพลวัตของภูมิภาคอย่างมั่นคง หากท่านเป็นนักลงทุน ผู้ประกอบการ หรือผู้สนใจในการพัฒนาเศรษฐกิจชายแดน เราขอเชิญชวนให้ท่านมาร่วมกันศึกษาโอกาสและร่วมสร้างอนาคตที่สดใสให้กับเชียงแสนและประเทศไทยไปด้วยกัน ติดต่อเราวันนี้เพื่อปรึกษาเกี่ยวกับ โอกาสทางธุรกิจ และ การลงทุนอสังหาริมทรัพย์ ในเชียงแสน และร่วมเป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญนี้
