พลิกโฉม “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ คิงส์โรมัน”: มองอนาคตเชียงแสนในฐานะผู้เชี่ยวชาญ 10 ปี
ในฐานะผู้ที่คลุกคลีอยู่ในแวดวงการพัฒนาเศรษฐกิจและภูมิศาสตร์ชายแดนมานานกว่าทศวรรษ ผมได้เห็นการเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญในหลายพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณสามเหลี่ยมทองคำที่เคยเป็นพื้นที่ท้าทาย สู่การเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจแห่งใหม่ที่กำลังจะพลิกโฉมภูมิภาคทั้งหมด ผมกำลังพูดถึง “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” หรือที่รู้จักกันในนาม “คิงส์โรมัน” ซึ่งตั้งอยู่บนดินแดนเมืองต้นผึ้ง แขวงบ่อแก้ว สปป.ลาว ตรงข้ามกับอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงรายของประเทศไทย พัฒนาการของอาณาจักรแห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของเม็ดเงินลงทุนมหาศาล แต่ยังเป็นการสะท้อนถึงพลวัตทางเศรษฐกิจ การเมือง และสังคมที่ซับซ้อนในระดับภูมิภาค ที่ประเทศไทยและโดยเฉพาะเชียงแสนต้องทำความเข้าใจและเตรียมพร้อมรับมืออย่างมีวิสัยทัศน์
กำเนิดและการเติบโตอย่างก้าวกระโดดของคิงส์โรมัน
ย้อนกลับไปเมื่อ 17 ปีก่อน กลุ่มดอกงิ้วคำภายใต้การนำของ “เจ้าเหว่ย” นักลงทุนชาวจีนผู้มีบทบาทสำคัญ ได้รับสัมปทานพื้นที่กว่า 2,173 เฮกตาร์ หรือประมาณ 63,750 ไร่ จากรัฐบาล สปป.ลาว เป็นระยะเวลาถึง 99 ปี โครงการนี้ถูกวางหมากให้เป็นมากกว่าแค่การลงทุน แต่เป็นวิสัยทัศน์ที่ต้องการสร้าง “มหานครแห่งความบันเทิงและเศรษฐกิจแบบครบวงจรระดับโลก” ด้วยงบประมาณการลงทุนที่สูงถึงหลักแสนล้านบาท นี่คือการพัฒนาที่สะท้อนถึง “การลงทุนต่างประเทศ” ครั้งใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง และได้กลายเป็นเสมือนมณฑลหนึ่งของจีนที่ขยายตัวติดกับชายแดนไทย เพียงข้ามแม่น้ำโขงไปเท่านั้น
แผนการพัฒนามีความชัดเจนและก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว โดยมีเป้าหมายหลักในการเป็นศูนย์กลางอสังหาริมทรัพย์ การท่องเที่ยวทางแม่น้ำโขง ศูนย์กลางโลจิสติกส์ การพัฒนาเกษตรครบวงจร การกีฬา และสันทนาการ สิ่งที่ผมเห็นจากการติดตามโครงการนี้คือ การดำเนินงานที่รวดเร็วและเป็นระบบ สะท้อนให้เห็นถึง “ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจ” ที่แข็งแกร่งและอำนาจในการตัดสินใจที่คล่องตัว การเติบโตของ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ไม่ได้เพียงแค่สร้างอาคารสูง แต่ยังสร้างระบบนิเวศทางเศรษฐกิจที่สมบูรณ์แบบในตัวเอง ดึงดูดทั้งทุน บุคลากร และนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก โดยเฉพาะจากจีน
โครงสร้างพื้นฐานที่เหนือความคาดหมาย: ขุมทรัพย์แห่งโอกาส
การสำรวจพื้นที่ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” เผยให้เห็นถึงความทุ่มเทในการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ทันสมัยและครบวงจร ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการขับเคลื่อน “การพัฒนาอสังหาริมทรัพย์” และดึงดูด “การลงทุนโครงสร้างพื้นฐาน” เพิ่มเติม ผมได้เห็นตั้งแต่ท่าเรือมาตรฐานที่สามารถรองรับการขนส่งและท่องเที่ยว การขยายถนนหนทางภายในเมืองให้กว้างขวาง ป้ายรถประจำทางที่ทันสมัย ห้องน้ำสาธารณะที่สะอาดและสวยงาม รวมถึงบริการแท็กซี่ป้ายจีนที่พร้อมให้บริการนักท่องเที่ยวทั้งภายในและต่างประเทศ สิ่งเหล่านี้ตอกย้ำถึงความตั้งใจที่จะสร้างเมืองที่รองรับมาตรฐานสากล
เมื่อมองจากฝั่งอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ภาพของตึกสูงระฟ้าที่เรียงรายริมแม่น้ำโขง รวมถึงอาคารชุดและคอนโดมิเนียมกว่าสิบแห่งที่กำลังก่อสร้าง เป็นเครื่องยืนยันถึงความทะเยอทะยานในการสร้างเมืองใหม่ บริเวณใจกลางเมืองของ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” อัดแน่นไปด้วยโรงแรมหรูหรา บ่อนกาสิโนระดับโลก คอนโดมิเนียมสำหรับพักอาศัย อาคารสำนักงานสำหรับบริษัทห้างร้าน ภัตตาคาร ร้านอาหาร สถานบันเทิง ตลาดปลอดภาษี (ดอนซาว) ไชน่าทาวน์ โรงเรียนนานาชาติ วัดจีน สวนสาธารณะ สนามกอล์ฟ และที่สำคัญคือ “สนามบินบ่อแก้ว” ที่เพิ่งเปิดดำเนินการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ 2567 สนามบินแห่งนี้มีพื้นที่กว้างขวางกว่า 1,800 ไร่ รันเวย์ยาว 2,700 เมตร ด้วยมูลค่าการลงทุนกว่า 225 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ นับเป็นสนามบินขนาดใหญ่อันดับ 3 ของ สปป.ลาว สามารถรองรับเครื่องบินขนาดไม่เกิน 200 ที่นั่งอย่างแอร์บัส A321 หรือโบอิ้ง 737-900 ได้สบาย สิ่งเหล่านี้คือหัวใจของ “โซลูชั่นโลจิสติกส์” และ “การท่องเที่ยว” ที่เป็นแรงดึงดูดสำคัญของพื้นที่
ปัจจุบันมีพลเมืองทั้งชาวลาว ชาวจีน และชาวต่างชาติอื่นๆ อาศัยอยู่ใน “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ประมาณ 60,000 คน และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ข้อมูลจากด่านตรวจคนเข้าเมืองยังชี้ให้เห็นถึงการสัญจรของผู้คนหลากหลายสัญชาติจำนวนมหาศาล สะท้อนถึงการเป็นศูนย์กลางกิจกรรมทางเศรษฐกิจและสังคมที่คึกคักอย่างแท้จริง
การขยายตัวทางเศรษฐกิจที่หลากหลาย: เกินกว่าแค่ความบันเทิง
สิ่งที่น่าสนใจอีกประการของ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” คือการมองการณ์ไกลในการขยายฐานเศรษฐกิจไปสู่ภาคส่วนอื่นๆ นอกจากธุรกิจกาสิโนและบันเทิง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคเกษตรกรรม ผมได้เห็นการเร่งถางดอยหลายลูกเพื่อเตรียมพื้นที่ “ปลูกทุเรียน” รองรับความต้องการของตลาดจีนที่เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด ซึ่งคาดว่าจะใช้เวลาอีกประมาณ 3-4 ปี กว่าจะได้ผลผลิต นี่คือ “การวิเคราะห์ตลาด” ที่เฉียบคมและการวางแผนระยะยาวเพื่อตอบสนองความต้องการผู้บริโภคหลักของตน นอกจากนี้ ยังมีพื้นที่สำหรับการปศุสัตว์ อาทิ วัวและสุกร รวมถึงการพัฒนาพื้นที่ปลูกถั่วและดอกไม้ประดับ สะท้อนถึง “การบริหารจัดการเขตเศรษฐกิจ” ที่มุ่งสร้างความยั่งยืนทางอาหารภายในพื้นที่
ในด้าน “โลจิสติกส์” และ “การค้าชายแดน” กลุ่มทุนเจ้าเหว่ยยังลงทุนก่อสร้างท่าเรือแห่งใหม่ รวมถึงท่าเรือท่องเที่ยวเกาะดอนซาว ซึ่งมีเป้าหมายรองรับผู้โดยสารปีละ 450,000 คน และท่าเรือขนส่งผู้โดยสารระหว่างประเทศที่รองรับผู้โดยสารได้ปีละ 150,000 คน ไม่เพียงเท่านั้น ยังมีท่าเรือน้ำลึกริมฝั่งแม่น้ำโขงพร้อมลานพิธีการศุลกากรที่สามารถรองรับเรือขนาด 500 ตัน หรือสินค้าได้ปีละ 10,000 ตัน ซึ่งคาดว่าจะมีการเปิดเส้นทางเดินเรือสำราญในแม่น้ำโขงเชื่อมโยงระหว่างจีน ลาว เมียนมา และไทยในปีนี้ ซึ่งจะนำมาซึ่ง “โอกาสทางธุรกิจ” มหาศาลให้กับทุกภาคส่วน
นอกจากนี้ การลงทุนด้านสันทนาการยังคงเดินหน้าอย่างต่อเนื่อง เช่น สนามกอล์ฟภูกิ่วลมขนาด 36 หลุม มูลค่ากว่า 2,000 ล้านบาท บนเนื้อที่ 1,500 ไร่ พร้อมโรงแรมที่พักที่เปิดดำเนินการแล้ว รวมถึงโครงการตลาดน้ำมูลค่ากว่า 3,000 ล้านบาท บนเนื้อที่ 42 ไร่ ที่จะจำลองบรรยากาศแบบมาเก๊า โดยมีโรงแรม คาเฟ่ ร้านอาหาร และสถานบันเทิงต่างๆ ที่ผสมผสานวัฒนธรรมดั้งเดิม ผมเชื่อว่านี่จะกลายเป็น “แลนด์มาร์กใหม่” ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวจำนวนมากให้หลั่งไหลข้ามมาจากฝั่งไทย และเป็นการสร้าง “บริการพรีเมียม” ที่ตอบโจทย์นักท่องเที่ยวระดับบน
การขยายตัวเหล่านี้ยังรวมถึงการก่อสร้างโรงเรียนนานาชาติภายใน “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ซึ่งให้นักเรียนได้เรียนฟรี เพื่อรองรับบุตรหลานของบุคลากรที่ทำงานในกาสิโนคิงส์โรมัน รวมถึงการสร้างคอนโดมิเนียมและอาคารชุดอีกหลายแห่งเพื่อรองรับจำนวนประชากรชาวจีนและแรงงานจากประเทศเพื่อนบ้านที่เข้ามาทำงานเพิ่มขึ้น การแบ่งโซนที่พักอาศัยสำหรับชาวเมียนมาซึ่งส่วนใหญ่เป็นแรงงานก่อสร้าง และการจ้างงานชาวลาวในตำแหน่งงานบริการ เช่น ไกด์ คนขับรถ หรือ รปภ. แสดงให้เห็นถึง “การพัฒนาเชิงยุทธศาสตร์” ที่คำนึงถึงการบริหารจัดการทรัพยากรมนุษย์อย่างเป็นระบบ
เชียงแสน: จุดแวะพัก หรือปลายทางใหม่?
ในฐานะเมืองคู่ขนานที่อยู่ตรงข้าม “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย กำลังเผชิญกับความท้าทายและโอกาสที่ไม่เคยมีมาก่อน ปัจจุบัน เชียงแสนถูกมองเป็นเพียง “ทางผ่าน” สำหรับนักท่องเที่ยวคนไทยที่ต้องการเดินทางข้ามไปสัมผัสความอลังการของคิงส์โรมัน ด้วยความครบวงจรของ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ที่มีทุกอย่างรองรับการท่องเที่ยวอย่างเต็มรูปแบบ ทำให้เชียงแสนแทบจะไม่ได้รับอานิสงส์ทางเศรษฐกิจโดยตรงมากนัก มีเพียงผู้ประกอบการรถรับจ้างไทยที่ให้บริการรับส่งนักท่องเที่ยวจีนจากสนามบินเชียงรายมาเชียงแสน และผู้ประกอบการเรือข้ามฟากที่ได้รับประโยชน์อยู่บ้าง
คุณจิระศักดิ์ นวปฏิภาณ รองประธานหอการค้าจังหวัดเชียงราย ฝ่ายการค้าชายแดน ได้สะท้อนภาพที่ชัดเจนว่าการลงทุนด้าน “อสังหาริมทรัพย์” ในคิงส์โรมันกำลังดึงดูดเงินทุนจากมณฑลต่างๆ ของจีนเข้ามาอย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างที่พักอาศัยและธุรกิจบริการหลากหลายประเภท สิ่งเหล่านี้ทำให้เชียงแสนต้องเร่งปรับตัว อย่างไรก็ตาม การพัฒนาของภาคธุรกิจในอำเภอเชียงแสนเป็นไปอย่างค่อนข้างช้า เนื่องจากราคาที่ดินริมแม่น้ำโขงฝั่งเชียงแสนที่สูงลิ่ว โดยเฉพาะพื้นที่ริมถนนกว้าง 25 เมตร ลึกถึงแม่น้ำโขง มีค่าเช่าสูงถึงเดือนละ 100,000 บาท ทำให้การลงทุนพัฒนาโครงการขนาดใหญ่ทำได้ยาก
แม้กระนั้น ภาคธุรกิจ “เชียงแสน เชียงราย” ก็เริ่มมีการเคลื่อนไหว เช่น การเปิดร้านอาหารริมแม่น้ำโขงเพิ่มขึ้นกว่า 10 แห่ง และโรงแรมระดับ 2-3 ดาวอีก 2 แห่ง เพื่อใช้จุดเด่นของการชมวิวฝั่ง “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ที่เต็มไปด้วยแสงสียามค่ำคืนดึงดูดนักท่องเที่ยวให้แวะพัก แต่สิ่งเหล่านี้ยังไม่เพียงพอที่จะเปลี่ยนบทบาทของเชียงแสนจาก “ทางผ่าน” ให้กลายเป็น “ปลายทาง” ที่น่าสนใจ
หอการค้าจังหวัดเชียงรายได้มองเห็นถึงผลกระทบและผลประโยชน์ที่อาจเกิดขึ้น โดยเฉพาะประเด็นการสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขงเชื่อมกับอำเภอเชียงแสน ซึ่งอาจเอื้อประโยชน์ให้กับฝั่งคิงส์โรมันมากขึ้น และอาจทำให้ผู้ประกอบการเรือข้ามฟากของไทยเสียประโยชน์ไป รวมถึงความกังวลด้านความมั่นคง อย่างไรก็ดี ผมมองว่านี่คือโอกาสที่รัฐบาลไทยต้องเข้ามามีบทบาทในการนำเมกะโปรเจกต์ลงสู่พื้นที่ โดยเฉพาะการพัฒนา “สถานบันเทิงครบวงจร” (Entertainment Complex) ในอำเภอเชียงแสน เพื่อสร้าง “Magnet” ดึงดูดการท่องเที่ยวและเพิ่ม “ศักยภาพการแข่งขัน” ให้กับเชียงแสน
การพัฒนาเชียงแสนให้เป็น “Wellness City” หรือเมืองแห่งสุขภาพ ที่มีกิจกรรมหลากหลายมากขึ้น จะช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยวที่ข้ามไปคิงส์โรมันให้กลับมาใช้จ่ายและค้างแรมในเชียงแสนนานขึ้น เช่น การไปตีกอล์ฟฝั่งคิงส์โรมัน แล้วกลับมาทำสปาฝั่งเชียงแสน นี่คือแนวคิดของ “การวิเคราะห์ตลาด” เพื่อสร้างจุดแข็งที่แตกต่างและเติมเต็มซึ่งกันและกัน ซึ่งจะเพิ่มมูลค่าให้กับ “ตลาดท่องเที่ยว” โดยรวม
ยุทธศาสตร์เชิงรุกสำหรับระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ
บทบาทของ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ไม่ได้จำกัดอยู่แค่การพัฒนาท้องถิ่น แต่ยังส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อ “ระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ” (NEC) ของประเทศไทย ซึ่งครอบคลุม 4 จังหวัดหลัก ได้แก่ เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง และเชียงราย การที่เชียงรายซึ่งเป็นแกนกลางสำคัญของ NEC ตั้งอยู่ประชิดกับฐานเศรษฐกิจจีนขนาดแสนล้านบาทอย่างคิงส์โรมัน และยังมีการลงทุนของทุนจีนในเส้นทาง R3A บริเวณอำเภอเชียงของ สะท้อนให้เห็นถึงการผนวกเชียงรายเข้ากับระบบเศรษฐกิจขนาดใหญ่ของจีนโดยตรง
ความท้าทายหลักสำหรับประเทศไทยคือ การปรับตัวและวาง “ยุทธศาสตร์เศรษฐกิจ” ที่ชัดเจนและเป็นรูปธรรม เพื่อให้ระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือได้รับผลประโยชน์จากการลงทุนนอกพรมแดนอย่างแท้จริง แทนที่จะเป็นเพียงผู้สังเกตการณ์หรือทางผ่าน เราต้องคิด beyond the border และหาวิธีสร้างการลงทุนหมุนเวียนในพื้นที่ภาคเหนืออย่างเป็นรูปธรรม การพึ่งพาเพียงการท่องเที่ยวแบบเดิมๆ อาจไม่เพียงพออีกต่อไป
ประเทศไทยจำเป็นต้องมีวิสัยทัศน์ที่กว้างไกลในการเชื่อมโยง “การลงทุนต่างประเทศ” เข้ากับการพัฒนาภายในประเทศอย่างชาญฉลาด เราต้องสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและบริการของเรา ดึงดูดนักลงทุนให้เข้ามาในเชียงแสนและพื้นที่ใกล้เคียง ไม่ใช่แค่ให้นักท่องเที่ยวผ่านไป การพัฒนา “ท่าเรือเชียงแสน” ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น การส่งเสริมการค้าชายแดน และการสร้างแพลตฟอร์มสำหรับ “โอกาสทางธุรกิจ” ที่หลากหลาย จะเป็นกุญแจสำคัญในการพลิกโฉมเชียงแสนให้เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่โดดเด่นอย่างแท้จริง
สรุปและก้าวต่อไป
“เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” หรือคิงส์โรมัน ไม่ใช่เพียงโครงการพัฒนาธรรมดา แต่เป็นปรากฏการณ์ทางเศรษฐกิจที่กำลังกำหนดทิศทางใหม่ให้กับอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง การเติบโตอย่างรวดเร็วและครบวงจรของอาณาจักรแห่งนี้ถือเป็นความท้าทายและโอกาสอันยิ่งใหญ่สำหรับประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย ที่ตั้งอยู่ตรงข้าม
ในฐานะผู้เชี่ยวชาญ ผมเชื่อว่าถึงเวลาแล้วที่ทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชน จะต้องร่วมกันวางแผน “การพัฒนาเชิงยุทธศาสตร์” เพื่อให้เชียงแสนสามารถยืนหยัดและได้รับประโยชน์จากการเปลี่ยนแปลงนี้อย่างยั่งยืน เราไม่ควรรอให้สิ่งต่างๆ เกิดขึ้น แต่ควรเป็นผู้กำหนดทิศทางด้วยตัวเอง ด้วยการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐาน การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและสุขภาพ การสร้างสรรค์ “โอกาสทางธุรกิจ” ใหม่ๆ และการสร้างความร่วมมือกับทุกภาคส่วน ทั้งภายในและต่างประเทศ
อนาคตของเชียงแสนและระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจและการลงมือทำอย่างชาญฉลาดในวันนี้ ผมขอเชิญชวนทุกท่านที่มองเห็นศักยภาพในภูมิภาคนี้ ทั้งนักลงทุน ผู้ประกอบการ และผู้กำหนดนโยบาย มาร่วมกันสำรวจ “โอกาสทางธุรกิจ” ที่ไร้ขีดจำกัด และร่วมกันสร้างสรรค์อนาคตที่รุ่งเรืองและสมดุลให้กับเชียงแสนและประเทศไทยอย่างแท้จริง เพื่อให้ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ไม่ใช่แค่ขุมทรัพย์ของเพื่อนบ้าน แต่เป็นแรงขับเคลื่อนที่สร้างมูลค่าร่วมกันให้กับภูมิภาคของเรา
หากคุณพร้อมที่จะเป็นส่วนหนึ่งของการเปลี่ยนแปลงนี้ และต้องการคำปรึกษาเชิงลึกในการวางแผนกลยุทธ์เพื่อคว้าโอกาสจากพลวัตทางเศรษฐกิจในพื้นที่สามเหลี่ยมทองคำ โปรดติดต่อเราเพื่อหารือแนวทางและสร้างสรรค์อนาคตไปด้วยกัน.
