พลิกโฉม “เชียงแสน” เมืองผ่าน: ยุทธศาสตร์รับมือ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” คิงส์โรมัน แสนล้าน บนเส้นทางโลจิสติกส์และโอกาสใหม่ 2025
ในฐานะผู้คร่ำหวอดในวงการพัฒนาเศรษฐกิจและอสังหาริมทรัพย์ภาคเหนือมานานกว่าทศวรรษ ผมได้เฝ้าสังเกตการณ์การเปลี่ยนแปลงของภูมิภาคสามเหลี่ยมทองคำอย่างใกล้ชิดมาโดยตลอด นับตั้งแต่แนวคิดริเริ่มจนถึงการก่อร่างสร้างตัวเป็นมหานครแห่งความบันเทิงและการลงทุนที่คึกคัก คำว่า “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ไม่ได้เป็นเพียงคำนิยามทางภูมิศาสตร์อีกต่อไป หากแต่เป็นชื่อของอาณาจักรทางเศรษฐกิจขนาดยักษ์ที่กำลังผงาดขึ้นบนแผ่นดิน สปป.ลาว ตรงข้ามกับอำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย การปรากฏตัวของ “คิงส์โรมัน” หรือชื่อทางการคือ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” ได้กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ท้าทายทุกมิติของการพัฒนาสำหรับประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ชายแดน การทำความเข้าใจพลวัตของการเติบโตนี้เป็นสิ่งสำคัญยิ่ง หากเราต้องการวางหมากกลยุทธ์เพื่อช่วงชิงโอกาสและบรรเทาความท้าทายที่กำลังมาถึง
คิงส์โรมัน: การถือกำเนิดของมหานครชายแดนที่ไม่ควรมองข้าม
ย้อนกลับไปเมื่อ 17 ปีก่อน กลุ่มดอกงิ้วคำของ “เจ้าเหว่ย” นักลงทุนชาวจีน ได้รับสัมปทานพื้นที่กว่า 2,173 เฮกตาร์ หรือประมาณ 102 ตารางกิโลเมตร หรือราว 63,750 ไร่ จากรัฐบาล สปป.ลาว เป็นระยะเวลาถึง 99 ปี นี่ไม่ใช่เพียงการลงทุนทั่วไป แต่คือการสร้างอาณาจักรใหม่ด้วยวิสัยทัศน์ที่ชัดเจน นั่นคือการเป็นศูนย์กลางอสังหาริมทรัพย์ การท่องเที่ยวทางแม่น้ำโขง ศูนย์กลางโลจิสติกส์ การเกษตรครบวงจร และการกีฬาและสันทนาการแบบครบวงจร ด้วยเม็ดเงินลงทุนที่พุ่งทะลุหลักแสนล้านบาท ทำให้ “เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ” แห่งนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่จุดพัก แต่เป็นปลายทางแห่งใหม่ที่ดึงดูดทั้งนักลงทุนและนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก โดยเฉพาะจากจีนแผ่นดินใหญ่
สิ่งที่ผมประจักษ์แก่สายตาจากการสำรวจพื้นที่ล่าสุดคือการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่ก้าวล้ำเกินจินตนาการ ไม่ว่าจะเป็นท่าเรือมาตรฐานสากล ถนนหนทางที่ขยายกว้าง ห้องน้ำสาธารณะที่สะอาดสวยงาม และแม้กระทั่งแท็กซี่ป้ายจีนที่พร้อมให้บริการ นักท่องเที่ยวทั้งชาวจีนและต่างชาติ หากมองจากฝั่งอำเภอเชียงแสน ภาพที่ปรากฏคือเส้นขอบฟ้าที่เต็มไปด้วยตึกสูงระฟ้าเรียงรายตลอดแนวริมแม่น้ำโขง รวมถึงอาคารชุดและคอนโดมิเนียมอีกนับสิบโครงการที่กำลังก่อสร้างอย่างต่อเนื่อง นี่คือสัญญาณของการเติบโตอย่างก้าวกระโดดของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ที่ไม่เคยหยุดนิ่ง
ภายในใจกลางเมืองของ คิงส์โรมัน ได้รวบรวมทุกสิ่งที่จำเป็นสำหรับการใช้ชีวิตและการลงทุน ไม่ว่าจะเป็นโรงแรมหรูหรา บ่อนกาสิโนระดับโลก คอนโดมิเนียมสำหรับอยู่อาศัย อาคารสำนักงานสำหรับธุรกิจนานาชาติ ภัตตาคารหรู ร้านอาหารหลากหลายสัญชาติ สถานบันเทิงยามค่ำคืน ตลาดปลอดภาษีที่คึกคัก ไชน่าทาวน์ โรงเรียนนานาชาติ วัดจีน สวนสาธารณะ สนามกอล์ฟ และที่สำคัญที่สุดคือท่าอากาศยานนานาชาติบ่อแก้ว ซึ่งเปิดดำเนินการอย่างเป็นทางการเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ 2567 ที่ผ่านมา สนามบินแห่งนี้มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของ สปป.ลาว ด้วยรันเวย์ยาว 2,700 เมตร รองรับเครื่องบินขนาดกลางได้ถึง Airbus A321 และ Boeing 737-900 ถือเป็นหัวใจสำคัญในการเชื่อมโยง เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ กับโลกภายนอกโดยตรง ปัจจุบันมีพลเมืองทั้งชาวลาว ชาวจีน และชาวต่างชาติอื่นๆ อาศัยและทำงานอยู่ในพื้นที่นี้ประมาณ 60,000 คน และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
กลยุทธ์การลงทุนแบบเบ็ดเสร็จ: ไม่ใช่แค่กาสิโน แต่เป็นระบบนิเวศทางเศรษฐกิจ
สิ่งที่น่าสนใจและสะท้อนวิสัยทัศน์ของกลุ่มทุนเจ้าเหว่ยคือการลงทุนที่ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงภาคบันเทิง แต่ครอบคลุมถึงระบบนิเวศทางเศรษฐกิจแบบเบ็ดเสร็จ ผมเห็นโอกาสในการวิเคราะห์เชิงลึกว่านี่คือโมเดลการพัฒนาที่เน้นการสร้างห่วงโซ่อุปทานและอุปสงค์ภายในเขตเศรษฐกิจเองอย่างครบวงจร
ภาคการเกษตรสมัยใหม่: หนึ่งในยุทธศาสตร์ที่โดดเด่นคือการเร่งปรับพื้นที่ดอยจำนวนมากเพื่อปลูกทุเรียน รองรับตลาดจีนที่มีความต้องการสูง โครงการนี้คาดว่าจะใช้เวลา 3-4 ปีกว่าต้นทุเรียนจะให้ผลผลิต แต่สะท้อนให้เห็นถึงแผนระยะยาวในการส่งเสริมการเกษตร เพื่อป้อนการบริโภคภายใน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ และส่งออกไปยังตลาดจีนและลาว นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาพื้นที่ปศุสัตว์สำหรับวัวและสุกร รวมถึงการปลูกถั่วและดอกไม้ประดับ นับเป็นการลงทุนในภาคเกษตรที่ล้ำสมัยและตอบโจทย์ความมั่นคงทางอาหารภายในเขต
โครงสร้างพื้นฐานด้านโลจิสติกส์: การลงทุนก่อสร้างท่าเรือแห่งใหม่ รวมถึงท่าเรือท่องเที่ยวเกาะดอนซาวที่มีเป้าหมายรองรับผู้โดยสารปีละ 450,000 คน และท่าเรือขนส่งผู้โดยสารระหว่างประเทศที่รองรับได้ 150,000 คนต่อปี ตลอดจนท่าเรือน้ำลึกริมฝั่งแม่น้ำโขงที่รองรับเรือขนาด 500 ตัน หรือสินค้า 10,000 ตันต่อปี ล้วนเป็นการเสริมศักยภาพด้านโลจิสติกส์และเชื่อมโยงเส้นทางเดินเรือสำราญในแม่น้ำโขงระหว่างจีน ลาว เมียนมา และไทยให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น นี่คือหัวใจสำคัญที่ทำให้ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ กลายเป็นศูนย์กลางการค้าและการเดินทางในอนุภูมิภาคเมโขง ซึ่งเป็นประเด็นที่ผู้ประกอบการด้าน การค้าระหว่างประเทศ และ ที่ปรึกษาการลงทุน ควรจับตาอย่างใกล้ชิด
อสังหาริมทรัพย์และสิ่งอำนวยความสะดวก: นอกจากการพัฒนาเชิงพาณิชย์แล้ว การลงทุนในภาคอสังหาริมทรัพย์เพื่อการอยู่อาศัยก็เป็นไปอย่างคึกคัก มีโครงการคอนโดมิเนียมและอาคารชุดจำนวนมากที่กำลังก่อสร้าง เพื่อรองรับพลเมืองที่หลั่งไหลเข้ามาทำงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวจีนและชาวเมียนมา นอกจากนี้ สนามกอล์ฟภูกิ่วลม 36 หลุม มูลค่ากว่า 2,000 ล้านบาท พร้อมโรงแรมที่พัก ยังเป็นการดึงดูดกลุ่มนักท่องเที่ยวเชิงกีฬาระดับไฮเอนด์ ส่วนโครงการตลาดน้ำมูลค่ากว่า 3,000 ล้านบาท ที่กำลังจะสร้างขึ้นโดย บริษัท จิงเสิน จำกัด ซึ่งตั้งเป้าจำลองบรรยากาศแบบมาเก๊า จะกลายเป็นแลนด์มาร์กใหม่ที่ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้ข้ามฝั่งมาจากประเทศไทยได้อย่างมหาศาล
เชียงแสน: บทบาทที่ท้าทายบนทางแยกแห่งโอกาส
ในทางกลับกัน คำถามสำคัญที่ผมมักจะถูกถามในฐานะผู้เชี่ยวชาญคือ “อำเภอเชียงแสนได้รับประโยชน์อะไรบ้างจากการเติบโตของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ?” ด้วยความสัตย์จริง ในปัจจุบัน ผลประโยชน์โดยตรงที่เชียงแสนได้รับนั้นยังค่อนข้างจำกัด แม้จะเป็นเมืองชายแดนที่ตั้งอยู่ตรงข้ามกัน แต่ด้วยความที่ คิงส์โรมัน เป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีทุกอย่างครบวงจรและจัดการแบบพิเศษ ทำให้เชียงแสนกลายเป็นเพียง “ทางผ่าน” สำหรับนักท่องเที่ยวคนไทยที่ต้องการเดินทางไปเยือน คิงส์โรมัน เท่านั้น
สถิติจากด่านตรวจคนเข้าเมืองที่รายงานจำนวนผู้คนเข้า-ออกถึง 278,231 คน จาก 85 สัญชาติ ในช่วงพฤษภาคม 2565-มิถุนายน 2566 และผู้คนเดินผ่านด่านท้องถิ่นต้นผึ้งหลักร้อยคนต่อวัน ยิ่งสะท้อนให้เห็นถึงการเคลื่อนไหวของผู้คนมหาศาล แต่เม็ดเงินส่วนใหญ่กลับหมุนเวียนอยู่ภายใน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ เอง ไม่ได้ไหลเข้าสู่ระบบเศรษฐกิจของเชียงแสนมากนัก มีเพียงผู้ประกอบการรถรับจ้างไทยที่ให้บริการรับส่งนักท่องเที่ยวจีนจากสนามบินเชียงรายมายังเชียงแสน และผู้ประกอบการเรือข้ามฟากบางส่วนเท่านั้นที่ได้รับอานิสงส์เล็กน้อย
อย่างไรก็ตาม ผู้ประกอบการภาคธุรกิจในอำเภอเชียงแสนก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ มีการปรับตัวและลงทุนเพิ่มมากขึ้น เช่น การเปิดร้านอาหารริมแม่น้ำโขงกว่า 10 แห่ง และโรงแรมระดับ 2-3 ดาวอีก 2 แห่ง เพื่ออาศัยจุดชมวิวทิวทัศน์ยามค่ำคืนที่สว่างไสวจากฝั่ง คิงส์โรมัน เป็นจุดขาย แต่นี่ก็เป็นเพียงการปรับตัวในวงแคบ และยังไม่สามารถสร้างแรงดึงดูดที่แข็งแกร่งพอที่จะแข่งขันกับความครบวงจรของฝั่งตรงข้ามได้ ปัญหาสำคัญอีกประการคือราคาที่ดินริมแม่น้ำโขงฝั่งเชียงแสนที่พุ่งสูงขึ้นอย่างมาก ทำให้การพัฒนาโครงการขนาดใหญ่ทำได้ยากหากไม่มี การลงทุนต่างประเทศ หรือ โครงการโครงสร้างพื้นฐาน จากภาครัฐเข้ามาสนับสนุน
กลยุทธ์การพัฒนาที่เหนือกว่า: จาก “ทางผ่าน” สู่ “จุดหมายปลายทาง”
จากประสบการณ์ของผม การที่เชียงแสนจะสามารถช่วงชิงโอกาสจาก เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ ได้อย่างแท้จริงนั้น จำเป็นต้องมี กลยุทธ์การพัฒนาเศรษฐกิจ ที่เหนือกว่าและเป็นระบบ นี่คือข้อเสนอแนะเชิงรุกจากมุมมองของผู้เชี่ยวชาญ:
เมกะโปรเจ็กต์จากภาครัฐ: สร้างแรงดึงดูดใหม่
หอการค้าจังหวัดเชียงรายได้ผลักดันแนวคิดเรื่องการลงทุนในเมกะโปรเจ็กต์ในพื้นที่เชียงแสน เช่น การสร้างสถานบันเทิงครบวงจร (Entertainment Complex) ซึ่งอาจรวมถึงโครงการกาสิโนถูกกฎหมายที่ยังอยู่ในระหว่างการพิจารณา การมีแม่เหล็กดึงดูดที่แข็งแกร่งจะช่วยดึงนักท่องเที่ยวให้เข้ามาในเชียงแสนและใช้จ่ายเงินในพื้นที่ โดยอาจกำหนดแนวคิดให้แตกต่างจากฝั่ง คิงส์โรมัน เช่น เน้นวัฒนธรรมไทย ความเป็นท้องถิ่น หรือการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพแบบพรีเมียม (Wellness City) ที่จะส่งเสริมให้เกิดการพักค้างคืนที่ยาวนานขึ้นและมีกิจกรรมหลากหลายขึ้น
เชื่อมโยงแต่แตกต่าง: สร้างจุดแข็งของเชียงแสน
แทนที่จะแข่งขันโดยตรง เชียงแสนควรหาจุดยืนที่แตกต่างและเสริมกัน ตัวอย่างเช่น นักท่องเที่ยวข้ามไปตีกอล์ฟที่ฝั่ง คิงส์โรมัน แล้วกลับมาใช้บริการสปา อาหารไทย หรือสัมผัสวิถีชีวิตริมโขงที่เชียงแสน การส่งเสริมให้เชียงแสนเป็น Wellness City หรือศูนย์กลางการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมประวัติศาสตร์ที่มีกิจกรรมหลากหลาย จะช่วยดึงดูดนักท่องเที่ยวที่มีกำลังซื้อให้แวะพักและใช้จ่ายมากขึ้น การสร้างสรรค์ประสบการณ์ที่ไม่สามารถหาได้ใน เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ คือกุญแจสำคัญ
พัฒนาโครงสร้างพื้นฐานและโลจิสติกส์เชิงรุก:
การพิจารณาโครงการสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขงเชื่อมระหว่างเชียงแสนกับฝั่งลาวควรได้รับการศึกษาอย่างรอบคอบ ทั้งในแง่ของผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ความมั่นคง และผลกระทบต่อผู้ประกอบการเรือข้ามฟาก หากมีการสร้างสะพานจริง ควรมีมาตรการรองรับและส่งเสริมธุรกิจท้องถิ่นให้ได้รับประโยชน์ควบคู่กันไป นอกจากนี้ การยกระดับท่าเรือเชียงแสนให้มีมาตรฐานสากลยิ่งขึ้น และการปรับปรุงเส้นทาง R3A ให้เชื่อมโยงกับโครงการรถไฟความเร็วสูงหรือโครงข่ายโลจิสติกส์อื่น ๆ จะช่วยเสริมศักยภาพให้เชียงแสนเป็นประตูสู่จีนและลาวในมุมที่แตกต่าง
บูรณาการภายใต้ระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ (NEC):
เชียงแสนไม่ได้เป็นเพียงเมืองเดียวที่ได้รับผลกระทบจาก คิงส์โรมัน แต่เป็นส่วนหนึ่งของระเบียงเศรษฐกิจภาคเหนือ (NEC) ซึ่งครอบคลุมเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง และเชียงราย การวางยุทธศาสตร์สำหรับเชียงแสนควรถูกผนวกรวมเข้ากับแผนแม่บท NEC อย่างเป็นรูปธรรม เพื่อดึงดูด การลงทุนต่างประเทศ และภายในประเทศเข้ามาในพื้นที่ สร้างการหมุนเวียนทางเศรษฐกิจ และกระจายผลประโยชน์ไปยังภูมิภาค การที่ปลายทางเศรษฐกิจของเชียงรายถูกยึดโยงกับฐานเศรษฐกิจจีนขนาดแสนล้านบาท ไม่ว่าจะเป็นฝั่งตรงข้ามเชียงแสนหรือตามแนวถนน R3A ใกล้เชียงของ ยิ่งตอกย้ำความจำเป็นในการมีแผนยุทธศาสตร์ที่เฉียบคม
พัฒนาทักษะแรงงานและระบบการศึกษา:
การเติบโตของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ สร้างความต้องการแรงงานในหลากหลายสาขา การที่เชียงแสนและจังหวัดใกล้เคียงจะได้รับประโยชน์นั้น ต้องมีการพัฒนาทักษะแรงงานให้ตรงกับความต้องการของตลาด เช่น ภาษาจีน ทักษะด้านบริการ การท่องเที่ยว การจัดการ หรือแม้แต่เทคโนโลยีเพื่อรองรับการเป็น Smart City ที่กำลังพัฒนาในฝั่งตรงข้าม การลงทุนด้านการศึกษา โดยเฉพาะภาษาและทักษะเฉพาะทาง จะเป็นการสร้างทุนมนุษย์ที่แข็งแกร่งและดึงดูด โอกาสทางธุรกิจ ให้เข้ามาในพื้นที่
อนาคตที่ท้าทายแต่เต็มไปด้วยศักยภาพ
เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำคิงส์โรมัน คือปรากฏการณ์ทางเศรษฐกิจที่ยิ่งใหญ่และกำลังเปลี่ยนโฉมภูมิทัศน์ของภูมิภาคอย่างรวดเร็ว ด้วยมูลค่าการลงทุนมหาศาลและวิสัยทัศน์ที่ครอบคลุม การเติบโตของคิงส์โรมันจะยังคงดำเนินต่อไปและส่งอิทธิพลต่อประเทศไทยอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในฐานะผู้เชี่ยวชาญ ผมเชื่อว่านี่ไม่ใช่สถานการณ์ที่เชียงแสนหรือประเทศไทยจะสามารถเพิกเฉยได้ แต่เป็นช่วงเวลาที่เราต้องลุกขึ้นมาปรับตัว วางแผน และลงมือทำอย่างจริงจัง
บทบาทของเชียงแสนในอนาคตจะไม่ใช่เพียงแค่เมืองผ่านอีกต่อไป แต่มีศักยภาพที่จะเป็นศูนย์กลางโลจิสติกส์ การค้า การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม และแหล่งพักผ่อนเชิงสุขภาพที่สำคัญของภาคเหนือ หากเราสามารถถอดบทเรียนจากโมเดลการพัฒนาของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำ และนำมาประยุกต์ใช้กับการสร้างจุดแข็งของเราเอง การลงทุนในการพัฒนาบุคลากร การสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์และบริการที่แตกต่าง และการผลักดัน โครงการโครงสร้างพื้นฐาน ขนาดใหญ่จากภาครัฐ จะเป็นปัจจัยสำคัญที่พลิกโฉมเชียงแสนจาก “ทางผ่าน” ให้กลายเป็น “จุดหมายปลายทาง” ที่สร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ได้อย่างยั่งยืน
ถึงเวลาแล้วที่ทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนท้องถิ่น จะต้องผนึกกำลังและวางแผนยุทธศาสตร์ร่วมกันอย่างรอบคอบ เพื่อให้เชียงแสนสามารถช่วงชิงโอกาสและรับมือกับความท้าทายที่มาพร้อมกับการเติบโตของ เขตเศรษฐกิจพิเศษสามเหลี่ยมทองคำคิงส์โรมัน ได้อย่างชาญฉลาดและมีประสิทธิภาพสูงสุด
หากคุณคือผู้ประกอบการ นักลงทุน หรือผู้กำหนดนโยบายที่มองเห็นศักยภาพอันมหาศาลนี้ และต้องการข้อมูลเชิงลึกเพิ่มเติมเกี่ยวกับการวางแผนกลยุทธ์เพื่อการลงทุนและพัฒนาในพื้นที่เชียงแสนและภาคเหนือของไทย ผมยินดีที่จะร่วมแบ่งปันประสบการณ์และวิเคราะห์โอกาสทางธุรกิจที่รออยู่ มาร่วมกันสร้างอนาคตที่สดใสให้กับเชียงแสนและภูมิภาคนี้ไปด้วยกันครับ